پذیرش قطعنامه توسط ایران

نیمه شب یک شنبه 26 تیر 1367 نامه‌ی پذیرش قطعنامه‌ی 598 شوای امنیت، از جانب ایران، توسط نماینده‌ی دایم ایران در سازمان ملل متحد دریافت گردید، و ایران در 18 جولای 1988 برابر با دوشنبه 27 تیرماه 1367 نظر رسمی خود مبنی بر پذیرش قطعنامه‌ی 598 شورای امنیت سازمان ملل متحد را به آقای دکوئیار اعلام نمود[1].

گسترش شعله های جنگ و دخالت مستقیم کشورهای دیگر از جمله امریکا در حمله به هواپیمای مسافربری ایران بر فراز خلیج فارس در پذیرش قطعنامه از جانب ایران مؤثر بوده است، آن گونه که در متن نامه‌ی حضرت آیت الله خامنه‌ای- رییس جمهور وقت ایران- به دبیر کل سازمان ملل آمده بود[2]. متن نامه به این قرار است:

جناب آقای خاویر پرز دکوئیار دبیر کل سازمان ملل متحد

سلام گرم مرا همراه با آرزوی توفیق جناب عالی در تلاش‌هایتان برای استقرار صلح و عدالت بپذیرید. همان طور که اطلاع دارید آتش جنگی که توسط رژیم عراق در 22 سپتامبر 1980 با تجاوز به خاک جمهوری اسلامی ایران افروخته شد، اکنون دامنه‌ای گسترده یافته و از درگیری بین دو کشور به سرعت فراتر رفته و نه تنها کشورهای دیگر را نیز به صحنه‌ی نبرد کشانده بلکه دامن بی‌گناهان و افراد غیرنظامی را فرا گرفته است، کشته شدن 300 انسان بی گناه ناشی از سرنگونی هواپیمای ایرباس جمهوری اسلامی ایران توسط یکی از ناوهای امریکایی مستقر در خلیج فارس شاهد این مدعاست. در چنین شرایطی، فعالیت جناب‌عالی در اجرای قطعنامه‌ی 598 اهمیت ویژه‌ای می‌یابد. جمهوری اسلامی ایران همواره شما را در تلاش‌هایتان در این زمینه تأیید و یاری نموده است. با توجه به آن چه که گذشت اکنون تصمیم گرفته‌ایم که رسماً اعلام کنیم جمهوری اسلامی ایران به خاطر اهمیتی که برای حفظ جان انسان‌ها و برقراری عدالت و ایجاد صلح و امنیت منطقه و جهان قایل است، قطعنامه‌ی 598 شورای امنیت را می‌پذیرد. امیدواریم اعلام رسمی این موضع از جانب جمهوری اسلامی ایران، جناب عالی را در ادامه‌ی تلاش‌هایتان که قبلاً بارها مورد تحسین و پشتیبانی ما قرار گرفته است یاری نماید[3].

سید علی خامنه‌ای رییس جمهوری اسلامی ایران

عمده‌ترین دلایل پذیرش کامل قطعنامه‌ی 598 شورای امنیت توسط جمهوری اسلامی ایران عبارت بودند از:

1- مصلحت نظام جمهوری اسلامی ایران؛ آن گونه که حضرت امام خمینی (ره) بر اساس اختیاری که به موجب اصل یکصدودهم قانون اساسی داشتند، پذیرش قطعنامه را اعلام و آن را به مصلحت نظام تشخیص دادند.

2- شرایط بین‌المللی نامساعد که عراق را صلح طلب و ایران را جنگ طلب معرفی می نمود.

3- شرایط بحرانی و پیچیده‌ی منطقه و حضور بی‌سابقه‌ی نیروهای نظامی امریکا و متحدینش در خلیج‌فارس، که خود زنگ خطری برای ایران بود (حمله به هواپیمای مسافربری اخطاری برای ایران بود).

4- جدی شدن مسئله‌ی تحریم تسلیحاتی ایران به عنوان طرفی که قطعنامه را قبول نکرده است.

5- کاربرد وسیع سلاح‌های شیمیایی توسط عراق و عکس العمل ضعیف مجامع بین‌المللی در این مورد.

6- شرایط نامساعد جبهه‌ها که منجر به عقب نشینی نیروهای نظامی ایران از بسیاری از نقاط اشغالی در خاک عراق و حتی از دست دادن قسمت‌هایی از خاک ایران شده بود.

7- وجود عناصری مثبت در قطعنامه‌ی 598 که در قطعنامه‌های قبلی وجود نداشت و از این جهت قطعنامه برخورد صحیحی با مسئله (جنگ عراق و ایران) نموده بود[4].

با پذیرش قطعنامه‌ی 598 از سوی ایران، عراق انگیزه‌های قابل ملاحظه‌ای برای تداوم جنگ تا دست‌یابی به امتیازهای مورد نیازش داشت. بدین ترتیب پذیرش قطعنامه از سوی ایران، عراق را در بن بست‌های سیاسی و نظامی شدید قرار داد و توطئه‌های وسیعی را از جانب دشمنان علیه ایران نقش بر آب کرد و برگروه‌ها و عناصر اپوزیسیون نیز شوک جدیدی وارد ساخت.

[1] – سمیعی، علی، پیشین، ص 559 ؛ هدایتی خمینی، عباس، شورای امنیت و جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه، 1374، چاپ دوم، ص 170 .

[2] – هدایتی­خمینی، عباس، پیشین، ص 171 .

[3] – ولایتی، علی­اکبر، پیشین، ص279 ؛ الکواری، حمدعبدالعزیز، عملکرد شورای امنیت در جنگ عراق و ایران، ترجمه‌ی محمدعلی عسکری، تهران: نشر صریر، 1387، چاپ اول، ص 381 .

[4] – هدایتی­خمینی، عباس، پیشین، صص 175- 174 .