هزینه‌ها و تلفات انسانی جنگ تحمیلی در استان ایلام

وقوع جنگ تحمیلی 8 ساله‌ی عراق علیه ایران هزینه‌های سنگینی در تمامی ابعاد بر مردم ایران و به ویژه مردم و ساکنان استان‌های جنگ زده و مرزنشین تحمیل کرد . استان ایلام به عنوان یکی از کانون‌های جنگ تحمیلی در طول دوران دفاع مقدس خسارات و تلفات سنگینی در همه‌ی ابعاد متحمل شد، از مشکلات و خسارات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی گرفته تا هزینه‌ها و تلفات انسانی. در این بین تأثیر تلفات انسانی بسیار بیشتر از دیگر هزینه‌هایی است که در طول دوران جنگ بر مردم این سامان تحمیل گردید. مسئله‌ای که با گذشت بیش از دو دهه از پایان جنگ به علت آلودگی بخش عظیمی از قلمرو استان به ویژه مناطق مرزی به مواد منفجره و میادین مین و بمب‌های عمل نکرده‌ی به جا مانده از آن دوران، قربانی می‌گیرد و موجب شهادت و قطع عضو و مجروح شدن تعداد بسیار زیادی از مردم و ساکنان استان شده است. اصولاً هزینه‌ها و تلفات انسانی مهم‌تر از سایر هزینه‌هاست، چرا که بر تمامی ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حتی روانی جامعه تأثیر دارد.

علی‌رغم این که جمعیت استان ایلام در طول دوران دفاع مقدس کمتر از 500 هزار نفر بوده است، ولی بیش‌ترین اعزام نیرو به جبهه (در قالب نیروهای مردمی، بسیج، سپاه پاسداران، ژاندارمری و ارتش) را در سطح کشور به نسبت جمعیت داشته است، به گونه‌ای که بیشتر از 60 هزار نفر از مردان ایلامی به صورت مستقیم در جبهه‌های جنگ استان و حتی خارج از استان حضور داشته‌اند و همین حجم عظیم نیروی بومی بود که سبب ارتقای سازمانی تیپ114 حضرت امیرالمؤمنین (ع) به لشکر 11حضرت امیرالمؤمنین (ع) گردید، در حالی که برخی از استان‌ها علی‌رغم جمعیت و امکانات بیشتر هرگز موفق به تشکیل لشکر نشدند[1].

در خصوص هزینه ها و تلفات انسانی جنگ تحمیلی، رقم قطعی و نهایی موجود نیست و نمی توان با قاطعیت تعداد شهداء را بیان داشت. استان ایلام با تقدیم حدود 3000 شهید گرانقدر از آغاز جنگ تحمیلی تا کنون میزان وفاداری و غیرت خود را در دفاع از مرز و بوم کشور نشان داده است. تعداد زیادی از شهدای استان ایلام در جبهه‌های برون استانی (کردستان، کرمانشاه و خوزستان) به فیض شهادت نایل آمده‌اند و این خود گویای همت مردمان این دیار در دفاع از خاک ایران است.

وقوع جنگ تحمیلی هشت ساله و تداوم آن موجب تحمیل هزینه‌ها و تلفات انسانی زیادی بر پیکره‌ی استان شد، به گونه‌ای که کارنامه‌ی مردم این خطه از میهن اسلامی به 331 نفر آزاده و 10183 جانباز سرافراز، مزین گردیده است[2].

حضور مردم در صحنه‌ی دفاع و مقاومت کاملاً فراگیر بود، آن چنان که همه‌ی مردم استان- بسیجی، پاسدار، ارتشی، طلبه، دانش آموز، دانشجو، فرهنگی و دیگر اقشار- در این میدان رزم و دفاع حضور داشتند. چه بسیار خانواده‌هایی که بیش از 3 عضو خانواده را در جبهه‌ی جنگ و خط مقدم فدای کشور نمودند و چه بسیار افرادی که همه‌ی خانواده‌ی خود را در جریان حملات و بمباران‌های هوایی رژیم عراق از دست دادند. آری این چنین بود زندگی مردمان پاک و بی‌آلایش دیار مظلوم اما قهرمان و همیشه جاویدی که تنها و تنها در اندیشه‌ی عزت و عظمت کشور بودند و در این راه تا پای جان ایستادگی کردند و مشکلات نه تنها تأثیری بر اراده‌ی پولادین آنان نگذاشت، که موجب تقویت روح و استحکام عزم آنان گردید.

[1] – مصاحبه با محمدتقی قاسمی.

[2] – مرکز حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس سپاه امیرالمؤمنین (ع) استان ایلام (کنگره‌ی سرداران و 3000 شهید استان ایلام).