عملیات‌های نیمه گسترده و گسترده

با فراهم شدن زمینه‌ی لازم که یکی از عوامل آن انجام عملیات‌های محدود بود، موقعیتی فراهم شد تا نیروهای ایران عملیات‌هایی تدارک دیده و به موفقیت‌هایی بزرگ نایل شوند. این مهم مخصوصاً از سال 61 فراهم آمد و ایستایی جبهه‌ها و برتری عراق به سود ایران تغییر یافت.

اساساً اطلاق عنوان نیمه گسترده و گسترده بر عملیات‌‎ها که موجب تمایز آن‌ها از عملیات‌های محدود می‌شود به مواردی هم‌چون گستردگی منطقه‌ی عملیاتی و وسعت آن، حضور بسیار زیاد نیروهای نظامی خودی، به کارگیری گسترده‌ی ادوات و تجهیزات زرهی و نظامی، خطوط گسترده‌ی پوشش دهنده در پشت جبهه و عقبه‌ی نیروها، محورها و مراحل متعدد عملیات، اهداف مهم و استراتژیک نظامی و آزادسازی سطح وسیعی از مناطق اشغال شده و نهایتاً وارد نمودن ضربه بر نیروهای دشمن و استقرار یافتن در نقاط مهم و به وجود آمدن موقعیت نفوذ در عمق خاک دشمن، مربوط می‌گردد.

در استان ایلام در طول جنگ تحمیلی، در مجموع 4 عملیات نیمه‌گسترده[1] و 4 عملیات گسترده (بزرگ) طراحی و انجام شده است. نخستین عملیات نیمه گسترده بنام عملیات ضربت ذوالفقار (خوارزم) در تاریخ 19/10/59 در ارتفاعات میمک و در محور صالح آباد- میمک انجام شد و آخرین این نوع عملیات‌ها در تاریخ 25/7/63 در ارتفاعات میمک، فصیل و گرکنی با نام عملیات عاشورا و در همان محور انجام گردید.

نخستین عملیات گسترده‌، عملیات فتح‌المبین بود که در تاریخ 2/1/61 در جنوب استان ایلام و شمال خوزستان (منطقه‌ی عمومی غرب رود کرخه) انجام شد و آخرین این عملیات‌ها نیز، عملیات کربلای 1 (آزاد سازی مهران) بود که در تاریخ 9/4/65 طراحی و انجام شد[2].

[1]– در برخی منابع تعداد عملیات‌های نیمه گسترده در استان ایلام، 9 عملیات آمده است که با بررسی منابع دیگر و مطابقت با ویژگی‎های عملیات‌های نیمه گسترده، تعداد 4 عملیات در سطح نیمه گسترده، مشخص شده است؛ ن.ک؛ رزاق زاده، امیر، ایلام در جنگ، ص 128.

[2]– برزگر، علیرضا، پیشین، ص 161.