دشت‌ها

شکل‌گیری امروزی ناهمواری‌های سطح زمین، نتیجه‌ی حرکات زمین‌شناسی گذشته‌ی بسیار دور است. عقب‌نشینی آب‌های خیلج فارس، فرسایش کوه‌ها و طغیان رودها و به جا ماندن رسوبات آن‌ها سبب به وجود آمدن دشت‌های آبرفتی شد که امروزه آثار آن‌ها را در نواحی غرب، جنوب و جنوب غربی استان می‌توان مشاهده کرد[1]. این مناطق دارای خاک رسوبی و بسیار مساعد و حاصلخیزی برای کشاورزی می‌باشند، همچنین به علت دسترسی به آب‌های سطحی، شهرک‌ها و آبادی‌هایی با بیش‌ترین تراکم جمعیت در آن‌ها وجود دارد.

در نواحی کوهستانی پشتکوه (ایلام) بین رشته کوه‌ها، دشت‌های کم وسعتی قرار دارند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

دشت آبدانان، هلیلان، شیروان، ایلام، بدره [دره شهر]، صالح آباد و زرین آباد[2].

بزرگ‌ترین و وسیع‌ترین دشت‌های استان در جنوب و غرب استان (دهلران و مهران) قرار دارند و دارای اهمیت بسیار زیادی از جهت کشاورزی می‌باشند. این دشت‌ها به علت پیوستگی و اتصال با جلگه‌ی خوزستان از جنس خاک بسیار مساعدی برخوردار هستند. مهم‌ترین دشت‌های جنوبی استان عبارتند: دشت عباس، دشت موسیان، دشت برتش، دشت محسن‌آب و دشت مهران.

در دشت‌های حوزه‌ی شهرستان دهلران و دره‌شهر[3] تپه‌های باستانی، آثار تاریخی، و گورهای قدیمی زیادی یافت می‌شود و کاوش‌های باستان‌شناسی انجام گرفته در آن‌ها مؤید این نکته است که این منطقه کانون یکجانشینی و اجتماعات بشری بوده است. برخی از این دشت‌ها در کنار رودخانه‌ها قرار گرفته‌اند و همان‌طور که اثبات شده از جمله مؤلفه‌های اجتماعی و تمدن‌های نخستین وجود آب فراوان (رودخانه‌ها) و دشت‌های ساحلی آن‌ها بوده است.

[1]– منصوری، عبدالمنصور و دیگران، پیشین، ص 7.

[2]– مرادی­مقدم، مراد، پیشین، ص 28.

[3]– اکبری، مرتضی، پیشین، ص 48.